عکس‌کاوی #۱: عکاسی فوق ماکرو از عنکبوت گرگی

به اولین شماره از بخش تازه و تخصصی لنزک «عکس‌کاوی»، خوش آمدید. در هر شماره از عکس‌کاوی، شاهد یک عکس زیبا به همراه اطلاعات فنی آن شامل: تجهیزات عکاسی، تنظیمات دوربین، نورپردازی و شرح مراحل عکاسی (از زبان عکاس اثر) خواهید بود. امیدواریم که «عکس‌کاوی» برای شما عزیزان آموزنده باشد و از خواندن آن لذت ببرید. برای مطالعه عکس‌کاوی «شماره ۱» به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

عکس

برای مشاهده عکس در سایز بزرگ روی آن کلیک نمایید.

مشخصات عکس

  • عکاس: آقای محمد جواد جوکار
  • دوربین: نیکون D7100
  • لنز: microscope objective 10x
  • سرعت شاتر: ۱/۲۰۰sec
  • ایزو: ۱۰۰

سوژه ای که در این عکس مشاهده می کنید یک عنکبوت گرگی (wolf spider) است. «این عنکبوت ها تقریبا همه جا زندگی می کنند، ولی مکان هایی که در آن درختچه و چمن های بلند همراه با حشرات فراوان باشد را ترجیح می دهند». برای یافتن این عنکبوت من به پارک رفتم و برای گرفتنش از یک جعبه استفاده کردم، چراکه برخی از حشرات سمی هستند و من از گرفتن آن ها با دست اجتناب می کنم. دلیلم برای انتخاب عنکبوت ها به عنوان سوژه عکاسی، چشم های آن هاست.

روش عکاسی من، فوکوس استکینگ (انباشتن فوکوس – focus stacking) است. تکنیکی که برای به تصویر کشیدن سوژه در فوکوس کامل استفاده می شود. برای مثال اگر از عنکبوت فقط یک عکس می گرفتم، تنها یک قسمت از آن در فوکوس قرار می گرفت. در فوکوس استکینگ من چیزی بین ۱۰ تا ۴۵ عکس از سوژه با فوکوس های متفاوت می گیرم (با کمک ریل فوکوس با جا به جایی های خیلی ریز از نزدیک ترین نقطه فوکوس به دورترین می روم و عکس می گیرم) و سپس این عکس ها با نرم افزار مخصوص stacking به یک عکس تبدیل می شوند که سوژه واضح و شارپ می شود. من برای استکنیگ عکس هایم از نرم افزار Zerene Stacker استفاده کردم که نسخه ۳۲ و ۶۴ بیتی این نرم افزار موجود است.

حشره باید طی عکاسی ثابت باشد، پس آن را پیش از عکاسی در محیط خنکی قرار می دهم. من آن را به مدت چند دقیقه در یخچال گذاشتم (در جعبه) تا ثابت شود و بتوانم از او عکس های لازم را بگیرم. راه دیگر قرار دادن حشره در فریزر است (مثلا ۴ دقیقه) که باعث کشته شدن آن می شود (من چنین روشی را توصیه نمی کنم، چون قصد آسیب رساندن به حشره را ندارم).

بعد از در آوردن حشره از یخچال، آن را مقابل دوربین روی سطحی صافی مثل مقوا یا کتاب قرار می دهم (مثلا کتابی که روی یک پایه است). به این صورت حشره مقابل لنز دوربین قرار می گیرد. برای پس زمینه هم می توانید از کاغذ های رنگی با رنگ دلخواه استفاده کنید.

من دوربین را روی ریل فوکوس قرار دادم و ریل فوکوس را در جایی محکم و ثابت کردم. شاید کمک کند اگر بدانید که من ریل فوکوسم را به شکل ابتکاری و با کمک تراشکار ساخته ام. ریل فوکوس دست ساز می تواند دقیق تر و ارزان قیمت تر در بیاید، اما شما می توانید ریل های فوکوس آماده مختلف را از اینترنت خریداری کنید.

ریل فوکوس در جا به جایی های خیلی ریز دوربین برای داشتن نقاط فوکوس متفاوت به شما کمک می کند. از این طریق روی قسمت های مختلف سوژه فوکوس می کنید و در نهایت پس از انباشتن عکس ها با نرم افزاری چون Zerene Stacker، یک عکس واضح و شارپ از سوژه خواهید داشت. همچنین برای ثابت نگه داشتن کادر در بین عکس ها و جلوگیری از هرگونه لرزش ناخواسته ای (مثل لرزش دوربین به خاطر فشردن دکمه شاتر) از ریموت کنترل شاتر استفاده کردم

من در این عکس برای بزرگ نمایی از آبجکتیو میکروسکوپ ۱۰x استفاده کردم و آن را با یک اتصال دست ساز (DIY) به دوربین متصل کردم. از معایب این لنز می توان به عمق فوکوس پایین، نداشتن فوکوس اتوماتیک و دیافراگم اشاره کرد، ولی به خاطر تعداد عدسی کم از وضوح (شارپنس) بالایی برخوردار است.

آبجکتیو میکروسکوپ چیست

آبجکتیو های میکروسکوپ (microscope objectives) نام لنز هایی است که در میکروسکوپ ها استفاده می شوند و می توان گفت که کم و بیش تنها راه را برای رفتن فرای ۱۰:۱ عکاسی ماکرو فراهم می آورند.

انواع آبجکتیو میکروسکوپ

آبجکتیو میکروسکوپ ها که در عکاسی فوق ماکرو (extreme macro) به کار برده می شوند به دو گروه تقسیم می گردند: آبجکتیو های متناهی و آبجکتیو های نامتناهی.

آبجکتیو نامتناهی (infinity objective) نوعی است که باید جلوی یک لنز که روی بی نهایت فوکوس شده نصب شود. درحالیکه یک آبجکتیو متناهی (finite objective) تنها باید با فاصله معینی از سنسور دوربین قرار گیرد. برای مثال آبجکتیو CFI Plan 10x/0.25NA 10.5mm WD نیکون یک آبجکتیو نامتناهی برای ۵:۱ تا ۱۰:۱ است. برای اینکه کدامیک از این آبجکتیو ها بهترند پاسخ مشخصی وجود ندارد و انتخاب آنها به ترجیح عکاس بستگی دارد.


برای نورپردازی از فلاش پاپ آپ روی دوربین (نور اصلی من) و یک برگه کاغذ A4 به عنوان دیفیوزر (پخش کننده نور) استفاده کردم تا نور نرم و یکنواختی داشته باشم. از آنجا که نور اصلی فلاش است، باید سرعت شاتر به اندازه ای باشد که نور اطراف بی تاثیر شود. برای همین سرعت شاتر را روی ۱/۲۰۰ ثانیه تنظیم کردم.

صفحه اینستاگرام محمد جواد جوکار

http://instagram.com/jj_jowkar

نظرات شما

  1. محمد حسن پور

    ۲۱ اسفند ۱۴۰۱

    درود
    آقای جوکار اینستاگرام دارین

  2. ژوبین شکیبائی

    ۲۴ تیر ۱۳۹۹

    خیلی خوب بود. مرسی

  3. علیرضا

    ۳۰ تیر ۱۳۹۷

    سلام و وقت بخیر
    چطور میشه دوربین بدون لنز را روی میکروسکوپ یا لوپ سوار کرد. من دوربین کانن ۵۰۰دی دارم و تبدیل آن را هم گرفتم. پند تا عکس از یک نمونه هم گرفتم ولی نور کافی و وضوح کافی ندارد. چطور تنظیم میشه؟

  4. امیر

    ۷ آبان ۱۳۹۵

    سلام.مرسی بابت اینکه این تجربه رو در اختیار بقیه هم گذاشتین.
    کجا میتونم آبجکتیو لنز تهیه کنم؟فروشگاه های اینترنتی هیچکدوم ندارن.

  5. محمد

    ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۵

    سلام آقای جوکار.
    با تشکر از مطلب خلاقانه ای که گذاشتید.
    آبجکتیوهای کدام شرکت عمق میدان بیشتری به دست می دهد؟

    آبجکتیوهای متناهی و نامتناهی در انتهای کار چه تفاوت هایی باهم دارند؟
    و کدامیک عمق میدان بیشتری بوجود می آورند؟

  6. تبریزی

    ۳۰ آبان ۱۳۹۴

    سلام
    عالی بود
    اگه ممکنه در باره فاصله کانونی و یا اندازه قطعه ای که به لنز وصل شده هم اطلاعات بدید
    ممنون

  7. سیدعلی حسینی فر

    ۲۲ آبان ۱۳۹۴

    سپاس از انتشار این مطلب آموزنده

    محمد جواد جوکار عزیز از تو هم ممنونم از آموزش آموزنده ات

    1. سامان نویسنده

      ۲۳ آبان ۱۳۹۴

      سپاس فراوان از شما که دیدگاهتان را مطرح می نمایید.

  8. سیدمحمد

    ۲۱ آبان ۱۳۹۴

    استفاده از لنز میکروسکوپی و عکاسیه این چنینی خیلی جالب و جذاب بود.
    اگر امکانش هست لطفا بفرمایید فاصله ای که لنز قرار میگیره تا دوربین رو چجوری محاسبه کردید.

  9. علیرضا نعمتی

    ۲۴ شهریور ۱۳۹۴

    عالی…
    کلاهم رو به نشانه احترام بلند می کنم

  10. داوود

    ۱۶ شهریور ۱۳۹۴

    سلام ببخشید لطفا بفرمائید چجوری ریل فوکوس رو درست کردین و این فاصله ی لنز ماکرو تا دوربین چقدر باید باشه. نحوه ساخت این وسیله رو هم اگه توضیح بدین ممنون میشم.

    1. m_jowkar

      ۱۷ شهریور ۱۳۹۴

      ریل فوکوس رو تراشکاری برام ساخته – میتونید از قسمت ریل سرامیک بر استفاده کنید – توی گوگل سرامیک بر سرچ کنید

  11. مهدی نبی یان

    ۱۴ شهریور ۱۳۹۴

    عالی بود. ممنون از لنزک و سپاس از آقای جوکار با عکس فوق العادشون. تنها یک اشتباه تایپی در متن وجود دارد به شرح زیر وجود دارد:
    از معایب این لنز می توان به عمق فوکوس پایین، نداشتن فوکوس اتوماتیک و دیافراگم اشاره کرد، ولی به خاطر تعداد عدسی کم از وضوح (شارپنس) بالایی برخوردار است.

    که کلمه عمق فوکوس باید عمق میدان ذکر شود.

    1. m_jowkar

      ۱۷ شهریور ۱۳۹۴

      میشه گفت عمق میدان کم

      البته عمق فوکوس هم میشه گفت

      در ماکرو عمق میدان کم هست چه دیافراگم بسته باشه چه باز

      و عمق فوکوس هم میتونه صحیح باشه – که برمیگرده به قسمت هایی که فوکوس هست

  12. روح الله تاج الدین

    ۱۴ شهریور ۱۳۹۴

    اوم،عکس کاوی. چقدر هم خوب؛
    فکر میکنم انشاالله یک بخش بسیار سودمند و کاربردی برای ما مشتاقین عکاسی باشه.
    میتوانه دوطرفه هم باشه، به این نحو که مخاطبین عکسهایی رو که نحوه گرفته شدنشون براشون سوالیه بفرستن برا شما و در مورد عکسی مشابه اون بحث بشه .
    خسته نباشید،یاعلی.

  13. خلیل

    ۱۴ شهریور ۱۳۹۴

    آبجکتیو ۱۰* از ۳۰ هزار تومن تا ۹۰ تومن هست

    1. m_jowkar

      ۱۷ شهریور ۱۳۹۴

      من خودم تا به نتیجه رسیدم هر کدوم بیشتر از ۲۰۰ تومن برام آب خورده –
      موقع خرید اوپتیک از ۷۰ تومن تا ۴۰۰ تومن بوده

  14. mahan_2013

    ۱۳ شهریور ۱۳۹۴

    خیلی عالی بود
    واقعا وجود این بخش در لنزک می تونه خیلی کاربردی و تعاملی باشه مخصوصا که آغاز اون با یک عکاس ایرانی بود

  15. علی

    ۱۲ شهریور ۱۳۹۴

    قیمت یه ابجکتیو ۱۰x چقدره؟

    1. m_jowkar

      ۱۷ شهریور ۱۳۹۴

      یه نمونه داشتم ۹۰ تومن ژاپن بود

      یه نمونه چینی هم بود ۷۰ تومن

      یکی خودم دارم استفاده میکنم ۳۰۰ت هست قیمتش

  16. amir

    ۱۲ شهریور ۱۳۹۴

    با سلام
    دو بار باید از شما تشکر کرد. یکبار برای به نمایش گذاشتن عکسی زیبا و بار دوم به خاطر توضیحات خوب و کاربردیتان.


لطفا نظرتان در مورد مطلب را در اینجا مطرح نمایید. اگر سوالی دارید، در بخش پرسش و پاسخ مطرح نمایید.

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *