تعریف ساده نقطه کانونی در عکاسی

وقتی شما به یک عکس نگاه می کنید، اولین چیزی که می بینید چیست؟ این نقطه تاکید یا نقطه کانونی (focal point) است، نقطه یا قسمتی از عکس که بیشترین جلب توجه را می کند. مواردی چون رنگ، خطوط هدایت گر، قوانین ترکیب بندی و… ابزار های عکاس برای ایجاد تاکید و هدایت چشم بیننده به سمت نقطه یا قسمتی از تصویر هستند. بعد از آن چشم شما کجا می رود؟ دومین قسمتی از تصویر که چشم شما را جذب می کند کدام است؟

ترتیبی که چشم شما المان های موجود در عکس (یا نواحی مختلف تصویر) را می بیند «وزن بصری» آن ها را مشخص می کند. المان یا عنصری از تصویر که بیشترین وزن بصری را دارد، نقطه کانونی عکس نامیده می شود. بنابراین برای درک عمیق تر «نقطه کانونی» ابتدا باید با مفهوم «وزن بصری» و عوامل تاثیر گذار بر آن آشنا شوید.

در ابتدای راه آموزش و یادگیری عکاسی، ساده ترین اصطلاحات و مفاهیم هم می توانند پیچیده به نظر برسند. برای اینکه تعریف «نقطه کانونی» را از این هم ساده تر کنیم، مثالی می زنم تا برای همیشه در ذهن شما باقی بماند. از روزی که کتاب «گاو بنفش» ست گودین را خواندم (که به جلب توجه و متفاوت بودن در کسب و کار پرداخته) ماه ها می گذرد، اما همچنان این گاو بنفش در ذهن من نقش بسته و چه موقعیتی از این بهتر که آن را با «نقطه کانونی» پیوند دهیم تا ملکه ذهن شما شود.

نقطه کانونی، همین گاو بنفش است!

وقتی شما به یک عکس نگاه می کنید، اولین چیزی که می بینید چیست؟ این نقطه تاکید یا نقطه کانونی (focal point) است. گاو بنفش در میان گاو های دیگر فورا جلب توجه می کند و اولین چیزی است که چشم بیننده را به خود جذب می کند. به دلیل رنگ عجیب و متفاوتش به راحتی در رقابت با گاو های دیگر (المان های دیگر تصویر) پیروز شده و در مسابقه «بیشترین وزن بصری» مقام اول را کسب می کند و نقطه کانونی می شود.

رنگ می تواند عامل ایجاد یک نقطه کانونی در تصویر باشد

رنگ سبز، در برابر رنگ خاکستری ملایم که قسمت بیشتری از کادر را به خود اختصاص داده پیروز شده.

رنگ، به تنهایی می تواند عامل ایجاد یک نقطه کانونی قدرتمند در تصویر باشد. هرچه رنگ یک المان (شیء) در تصویر روشن تر و شدید تر باشد، وزن بصری بیشتری را به خود اختصاص می دهد، به خصوص اگر یک رنگ متضاد با رنگ های دیگر در تصویر باشد.

تمرین

رنگ تنها یکی از عوامل تاثیر گذار بر وزن بصری بود. با سایر عوامل تاثیرگذار بر وزن بصری آشنا شوید (اینجا کلیک نمایید).

نقطه کانونی در عکس بالا کدام است؟

هر چه رقبا (المان های موجود در صحنه) کم تر باشند، ایجاد یک نقطه کانونی قدرتمند تر ساده تر است.

برای مطلع شدن از تازه ترین آموزش های لنزک، صفحه اینستاگرام لنزک را دنبال نمایید و به کانال تلگرام لنزک ملحق شوید.

نظرات شما

  1. محسن پیرنیا

    ۲۳ تیر ۱۳۹۶

    سلام به همه ی دوستان.
    سپاس فراوان. واقعا ساده، کوتاه و آموزنده بود. یک سوال هم داشتم که اگر دوستان راهنمایی کنند ممنون میشم.
    – آیا توی یک عکس نمیشه دو یا حتا چند نقطه ی کانونی داشت که البته از لحاظ وزن بصری هم یکسان باشن؟
    راستش به نظر من در عکس انسان در مقابل طبیعت(عکس یکی مانده به آخر) هم انسان و هم طبیعت وزن بصری یکسانی دارند.
    ممنون میشم از پاسخ دوستان.

    1. سامان نویسنده

      ۲۳ تیر ۱۳۹۶

      درود بر شما

      فکر می کنم تصور کردن المان های صحنه همراه با میزان جلب توجه شان با درصد (درصد به جای وزن) کمک بکند. نقطه کانونی می تواند قسمتی از عکس باشد که ۷۰ درصد از توجه را به خود اختصاص می دهد، قسمت بعدی ۲۰ و دیگری ۱۰٫

      این نسبت ها می توانند متفاوت باشند، و برقرار سازی این تعادل بر عهده عکاس است.

      اگر عکاس واقعا وزن را در ۴ نقطه یکسان سازد (برای مثال روی نقاط طلایی قانون یک سوم)، ۲۵ درصد توجه سهم هر یک از این قسمت ها شده، در نتیجه دیگر یک نقطه کانونی وجود نخواهد داشت.

      حداقل سهم نقطه کانونی را با این مثال درصدی من، باید ۶۰ (نقطه کانونی) در برابر ۴۰ (که می تواند بین یک تا چند المان دیگر، کل کادر و… تقسیم گردد). در نظر گرفت.

      امیدوارم این نگرش که خودم در ذهن داشتم و استفاده می کنم به شما کمک کند.

      موفق باشید

      1. محسن پیرنیا

        ۲۵ تیر ۱۳۹۶

        دوست مهربانم، سامان بزرگوار!
        سپاسگزارم. بله، به کمیت در آوردن کیفیات می تواند در فهم مساله راه گشا باشد. اما بنده به این فکر میکنم که به طور خاص، نقش پس زمینه چقدر میتواند در اینکه المانی در جایگاه نقطه ی تمرکز عکس قرار بگیرد مهم باشد! چرا که پس زمینه در عکس امر با اهمیتی است، وشاید بتوان گفت عمدتا پس زمینه است که جایگاه نقطه ی کانونی و اصلی عکس را به آن می دهد، حال آنکه معمولا مورد بی توجهی قرار میگیرد. هرچند این صحبت بنده ی پیاده برای دوستان کاربلد و شما امر حل شده ای است.
        باز هم ممنونم…

        1. سامان نویسنده

          ۲۵ تیر ۱۳۹۶

          درود بر شما

          سپاس از اینکه پاسخ می دهید، طرح این مسائل به غنی تر شدن مطلب کمک بزرگی می کند. من شخصا پس زمینه را نیز به عنوان یکی از المان ها در نظر می گیرم (در مواردی).

          موفق باشید

          1. محسن پیرنیا

            ۲۶ تیر ۱۳۹۶

            سپاسگزارم از راهنمایی های خوب شما…

    2. behizm

      ۲۶ تیر ۱۳۹۶

      سلام و عرض ادب
      من فکر می کنم وجود بیش از یک نقطه کانونی یا نزدیک شدن وزن نقطه کانونی با نقاط دیگر عکس، باعث ایجاد سردرگمی برای بیننده می شود، چون برای فهمیدن تصویر چشم بین نقاط نوسان دارد.
      البته ممکن است این کار از قصد و برای رساندن منظوری ویژه انجام شود.


لطفا نظرتان در مورد مطلب را در اینجا مطرح نمایید. اگر سوالی دارید، در بخش پرسش و پاسخ مطرح نمایید.

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *