استفاده خلاقانه از لنز دوربین کیفیت فوق‌العاده‌ای به عکاسی داده و شکلی که شما دنیا را از درون نمایاب دوربین می‌بینید متفاوت خواهد کرد. گاهی دیده اید که در مطالب بخش «نکات آموزشی» ما استفاده از یک لنز خاص را توصیه کرده باشیم مثلا استفاده از لنز ماکرو برای عکس گرفتن از یک کفش دوزک کوچک. در ادامه شما را با انواع لنز های دوربین و کاربردشان آشنا می کنیم.
فاصله کانونی
یک ویژگی اولیه لنزها، فاصله کانونی آنها است. فاصله کانونی یک لنز به این صورت تعریف می‌شود: فاصله ای بین مرکز نوری (optical center) و حسگر دوربین (image sensor) است زمانی که لنز روی بی نهایت فوکوس است. به منظور درک بهتر نیاز داریم مرکز نوری را نیز به خوبی درک کنیم. مرکز نوری یک لنز، نقطه‌ای است درون لنز که در آن فرض می‌شود دو پرتو نور که از منابع مختلف داخل لنز آمده‌اند (دو خط آبی رنگ در عکس فوق)، با هم برخورد می کنند. فاصله های کانونی کوتاه‌تر میدان دید عریض تری فراهم خواهند کرد ولی توانایی زوم را کاهش می دهند. و برعکس، فاصله های کانونی بلند تر میدان دید کوتاه تری به شما داده اما با زوم خیلی بیشتر. در دوربین‌های DSLR فاصله کانونی لنزهای قابل تعویض بر حسب میلیمتر اندازه‌گیری می‌شود و معمولا این عدد روی لنز نوشته شده است.
نسبت لنز
هنگامی که به قسمت استوانه ای شکل لنز خود نگاه میکنید، یک عدد نسبی می‌بینید (Lens ratio در عکس بالا) که بیانگر بیشترین اندازه دریچه دیافراگم لنز است. دریچه دیافراگم تعیین می‌کند که لنز چه میزان نور به حسگر دوربین می رساند. هر چه این عدد کوچک‌تر باشد، کیفیت لنز در روشنایی نیز بیشتر خواهد بود. لنزهای زوم دار با کیفیت، برای فواصل کانونی متفاوت ضریب F ثابتی ارائه می دهند( به عنوان مثال f/2.8 در ۳۵ میلیمتر و f/2.8 در ۸۰ میلیمتری)؛ در حالی که در لنزهای با کیفیت کم تر، با بالا رفتن فاصله کانونی ضریب F هم تغییر می کند (مثلا f/3.5 در ۲۸ میلیمتر و f/5.6 در ۸۰ میلیمتری) ؛ و این یعنی بعد از زوم کردن لنز از حالت عریض به تله فوتو، حداقل یک پله نور را از دست داده اید. یک لنز با عدد f کمتر (با دریچه دیافراگم عریض‌تر) لنزی با کیفیت بالاتر به حساب می‌آید که به شما اجازه قدرت مانور بیشتری می‌دهد. به عنوان مثال چنین لنزی روشن تر است و به شما اجازه می‌دهد در شرایط کم نور عکسهای بهتری بگیرید. در ضمن این لنزها عمق میدان کمتری هم در اختیار شما قرار می دهند. بر این اساس هر لنزی که f/2.8 یا کمتر باشد، یک لنز حرفه‌ای به حساب می‌آید و طبیعتا قیمت بالاتری نیز خواهد داشت.
لنز نرمال/استاندارد
لنز استاندارد فاصله کانونی ثابتی دارد (۵۰، ۸۵ یا ۱۰۰ میلیمتر) و از لحاظ پرسپکتیو همانند دید چشم انسان است. برای یک دوربین با فیلم ۳۵ میلیمتری یا یک DSLR فول فریم، یک لنز ۵۰ میلیمتری استاندارد محسوب می‌شود. در فاصله کانونی‌های بالاتر (۸۵ و ۱۰۰ میلیمتری) یک لنز ایده‌آل برای عکاسی پرتره دارید چرا که ترکیب این لنز با دریچه دیافراگم باز، جزئیات هر پس زمینه‌ای را مات خواهد کرد در نتیجه توجه بیننده به سوژه جمع خواهد شد.
لنزهای زاویه عریض
یک لنز زاویه باز (Wide angle lens) در مقایسه با یک لنز استاندارد فاصله کانونی کمتری دارد (۱۰ تا ۴۲ میلیمتر). این ویژگی شما را قادر به گرفتن عکس‌هایی با زاویه‌ی دید وسیع‌تر خواهد کرد. لنز زاویه عریض برای عکس گرفتن از مناظر و پرتره های گروهی (عکس های دسته جمعی) یک انتخاب مناسب است. در واقع زاویه باز این لنز ها تنها گزینه برای چنین عکس‌هایی، که مایلید هیچ المان مهمی از عکس را حذف نکنید، به حساب می‌آید. پس از این لنز ها استفاده کنید تا عمق میدان (DOF) عمیق تری به دست آورید.
لنزهای تله فوتو
لنزهای تله فوتو (۱۰۰ تا ۸۰۰ میلیمتری) زاویه دید باریکی به شما می دهند. چنین لنزهایی شما را قادر خواهند ساخت که از یک فاصله دور سوژه خود را شکار کنید. لنزهای تله فوتو برای عکاسی حیات وحش، پرتره، ورزشی، و مستندسازی مناسب هستند. این لنزها شما را قادر خواهند ساخت که سوژه‌ها را از چندین متر دورتر مورد عکاسی قرار داده و با عمق میدان کمی که دارند روی سوژه فوکوس کنید.
لنزهای زوم
لنزهای زوم فاصله کانونی متغیری دارند و بسیار کاربردی هستند. برخی از این لنزها می‌تواند از یک لنز زاویه عریض تا یک لنز تله فوتو (مثلا ۲۴ تا ۳۰۰ میلیمتر) تغییر زاویه دهند پس دست شما برای ترکیب‌بندی کاملا باز خواهد بود. چیزی که در لنزهای زوم باید سبک و سنگین شود، دریچه دیافراگم است. از آنجا که برای ساخت این لنز ها قطعات زیادی لازم است، توانایی محدودی در باز کردن دریچه دیافراگم و ورود نور دارند پس هنگام خریدن یک لنز زوم به این موضوع نیز فکر کنید.
لنزهای چشم ماهی
یک لنز چشم ماهی لنزی خاص با زاویه عریض است که با تغییر دادن خطوط صاف به منحنی عکس هایی خیلی عریض به شما می دهد. معمولا این لنز با کج کردن پرسپکتیو و ایجاد یک تصویر ۱۸۰ درجه ای، عکس هایی به صورت دورانی، محدب یا حتی بیضوی می سازد. در چنین لنزی محدوده‌ی فاصله کانونی بین ۷ تا ۱۶ میلیمتر متغیر است.
لنزهای ماکرو
لنزهای ماکرو (Macro lenses) برای عکاسی کلوز آپ یا ماکرو استفاده می شوند. فاصله کانونی آنها بین ۵۰ تا ۲۰۰ میلیمتر متغیر است. این لنزها روی سوژه ها در فاصله فوکوس ماکرو، خیلی خوب فوکوس کرده و عکس های خیلی شارپی به دست می دهند اما توانایی فوکوس شارپ در فاصله های دیگر را ندارند. این لنزها عکاس را قادر میسازند که تصاویر بزرگ و تمام نمایی از سوژه های کوچکی مثل مورچه، پروانه و گل بگیرد.
لنزهای تیلت شیفت
لنز های تیلت شیفت (Tilt shift lenses) یا لنز های با قابلیت تغییر زاویه لنز، به عکاس زمانی که در عمق میدان و پرسپکتیو محدودیت دارد کمک می کنند. حقه های نوری که این لنز ها به کار می برند به صورت دیجیتال قابل پیاده سازی نیستند پس هنگام عکس برداری از مناظر و بنا های معماری خاص، ضروری هستند.
” مثلا وقتی از یک ساختمان بلند عکس می گیرید اگر دوربین را به سمت بالا بگیرید یک پرسپکتیو عمودی ایجاد می شود اما با بالا بردن لنز (Shifting) تصویر کل سوژه را خواهید داشت.”
لنزهای تثبیت کننده تصویر
لنز های تثبیت کننده تصویر (Image-Stabilization Lens) دارای سنسور های ثبات بخش ژیروسکوپی کوچک و المان‌های تصحیح کننده ی خطایی هستند (servo) که لرزش‌های دوربین را به صورت مداوم اصلاح خواهند کرد. این برای زمانی که به دلیل کم بود نور سرعت شاتر طولانی تری انتخاب می کنیم و باید لرزش ها حذف شوند بسیار مفید است. ادعا می‌شود که این لنزها کاربر را قادر میسازند که بین ۲ تا ۴ پله سرعت شاتر را پایینتر بیاورند (یعنی نوردهی بین ۴ تا ۱۶ برابر طولانی تر شود) و عکس همچنان شارپ باقی بماند.
جمع‌بندی
گزینه‌های زیادی برای لنز وجود دارند که هر کدام ویژگی مشخصی را در اختیار شما قرار خواهند داد. بخشی از خلاقیت یک عکاس انتخاب لنز مناسب برای هدفش و مشاهده جهان با چشمانش به شکلی که می‌خواهد است.
۲۳ دی ۱۳۹۵
سلام خسته نباشید من یه دوربینd3300 دارم و میخوام عکاسی پرتره کنم ممکنه یه لنز خوب با قیمت مناسب بهم معرفی کنین ؟
۲۰ آبان ۱۳۹۵
سلام دوستان..راستش من اطلاعاتم راجعبه لنزا کمه..فقط میخوام یه لنز بگیرم که کیفیتو در عکسام بالا ببره..یعنی وضوح تصویر بالا…با جزئیات دقیق..ممنون میشم بگیم چه لنزی مناسبه
۲۸ آبان ۱۳۹۵
سلام دوست عزیز
اولا که بهتر بود نوع کاربریتون رو مینوشتید تا پیشنهاد بهتری بهتون داده بشه
ولی بنظر من لنزهای استاندارد پرایم با دیافراگم باز مثلا f1.4 تصاویر خیلی شارپی تولید می کنند
البته بدیشون اینه که بدلیل فاصله کانونی ثابت توانایی زوم ندارند.
کلا به دیافراگم لنز خیلی توجه داشته باشید که عددش کمتر باشه به علاوه لنزهایی که شرکت سازنده دوربین ساخته بعضا از لنزهایی که سایر شرکت ها برای دوربین میسازن کیفیت بالاتری دارن.
۳ مهر ۱۳۹۵
سلام
از آنجا که بهترین روش آموزش ،روشهای سمعی و بصری میباشد وشخص را در گیر تخیلات زائد خود نمیکند ،خوشحالم که دیدم شما نیز در روشهای آموزشی خود از روش یاد شده استفاده میکنید .بنظر بنده با توجه به تعهد اخلاقی این سایت درباب آموزش،بسیار شایسته تر خواهد شد که در روش آموزشهای خود باز هم به جنبه بصری آن اهمیت بیشتری اختصاص یابد .
۳ مهر ۱۳۹۵
با سلام
سپاس از دیدگاه ارزشمند شما.
حتما روی روش های آموزشی چند رسانه ای بیشتر کار خواهیم کرد.
موفق باشید
۹ مرداد ۱۳۹۵
سلام خسته نباسید
یه سوال من برای دوربین ۷۰d یه لنز زوم خوب میخوام
میشه راهنمایی کنید
ممنونم
۲۷ تیر ۱۳۹۵
با سلام و تشکر از دوستان و استادان گرانقدر و دست اندرکاران پرتلاش سایت، من یه لنز واسه مجالس و عروسی برای دوربین۵D میخوام و سوال دیگه اینکه آیا کسی هست که بتونه تنظیمات این دوربین را در حالتهای مختلف واسم بگه و یکم کارمو آسون کنه؟؟؟؟
باتشکر
۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۵
در جواب آقای مهرشاد
روی لنز در کنار حلقه فوکوس و دیافراگم اعداد و مشخصات نوشته میشه و هر کمپانی جای خاصی روی لنز رو در نظر میگیره ولی در کل تمامی لنزها روی بدنه سری و مدل لنز، فاصله کانونی مثلا ٢۴-١٢٠،حداکثر و حداقل گشادگی دیافراگم ۱:۴,۵٫۶ یعنی ۴حداکثر و ۵٫۶ حداقل دهانه دیافراگم می باشد که البته بصورت ثابت هم موجود هست مثل ۱:۴ یعنی در تمام فواصل کانونی لنز قطر دهانه دیافراگم ثابت است، و برخی از لنزها نیز داخل دهانه بیرونی لنز اعداد ریزی را حک می کنند، بهترین راه اینه که در گوگل چند نوع لنز از برند های مختلف سرچ کنید و علائم رو مشاهده کنید چون استاندارد های متفاوتی در درج اعداد وجود داره ولی در نوشتن فاصله کانونی،عدد دیافراگم تمامی لنزها از علائم یکسانی استفاده می کنند و تنها سری ساخت ، جنس لنز،مدل و توانایی فوکوس و لرزشگیر در برند های مختلف متفاوت می باشد
۲۵ فروردین ۱۳۹۵
سلام.یه سوال دارم.نیاز به راهنمایی دقیق دارم.
اعداد روی لنز از کجا امده اند.مثلا عدد ۵۰ که مربوط به لنز نرمال است از چه منبعی استخراج شده است.اگه میخواهید بگویید عدد ۵۰ مربوط به لنز نرمال و بالاتر مربوط به تله مثل ۲۰۰ و پایینتر مربوط به لنز واید مثل ۳۵ است، اینها رو می دونم.
دققیا میخوام بدونم اعداد ۵۰ ، ۳۵ ، ۲۰۰ و … از کجا آمده اند.
ممنون میشم اگه راهنمایی کنید.
۱۶ فروردین ۱۳۹۵
آموزش جامع، کامل و بی نظیری بود. سپاس و درود.
۴ فروردین ۱۳۹۵
عالی بود مرسی???
۳ اسفند ۱۳۹۴
بهترین اطلاعاتی که راجع به لنزها میشد داد همینا بود.بی نهایت سپاسگذارم
۲۳ بهمن ۱۳۹۴
واقعا ممنون از سایت مفید و خوب شما-من تا الان که مدت دوماهه با سایت شما اشنا شدم بی نهایت از مطالب مفید و طبقه بندی شده این سایت استفاده کردم-به خصوص وقتی تصمیم گرفتم وارد دنیای حرفه ای تری از سطح عکاسی خودم بشم واقعا سایت شما کمکم کرد-باز هم سپاس از مطالب خوب شما و زحمتی که می کشید-سوالی دارم و ان این است که لنز های همه کاره چه نوع لنز هایی هستند منظور از all in one چیست؟ ایا در این لنزها قطعات ماکرو تله فوتو زوم و فیش ای و سوپر واید همه در غالب یک لنز به فروش میرسند؟؟؟؟
در مورد این نوع لنز لطفا توضیح دهید -سپاس از شما
۳۰ آبان ۱۳۹۴
سپاس از آگاهی هایی که دادید
۵ فروردین ۱۳۹۴
Evroyene would benefit from reading this post
۱۸ آذر ۱۳۹۳
با سلام و احترام
آموزنده بود
ممنون
۳۰ مهر ۱۳۹۳
سلام
من عاشق عکاسی هستم.چندتاسوال دارم .
باحدود ۲میلیون بهترین دوربینی که بتونم بخرم چیه؟
دوربین چندمنظوره میخوام .یعنی اینکه هم پرتره خیلی خوب باهاش بگیرم و هم عکسهای ماکرو . نظرتان درباره خریدن دوربین دست دوم چیه ؟؟؟
۳ اسفند ۱۳۹۴
سلام. من دوسال کار عکاسی میکنم. دوربین کانن مدل۷۵۰Dبا قیمت ۲٫۲۳۰٫۰۰۰یکی از بهترین هاست
۱۲ اسفند ۱۳۹۴
سلام.بهترین دوربین با دوملیون تومن دوربین حرفه ای canon x7i ..canon 700Dهستش ..
۵ دی ۱۳۹۵
سلام
من انواع و اقسام دوربین داشتم
هیچی مثل کانن نمیشه
برا شما من پیشنهاد میکنم ۷۵۰D با لنز ۱۸_۱۳۵
۱۴ مهر ۱۳۹۳
سلام و خسته نباشید که وقت میزارید و جواب میدهید.میشه ی لنز برای عکاسی مدل/فشن/اتلیه/پرتره معرفی کنید(دوربینnikon5200)
۲۰ شهریور ۱۳۹۳
سلام، بسیار ممنون از مطالب کامل و جامعی که ارایه دادید،
موفق باشید… 🙂
۱۴ شهریور ۱۳۹۳
مدتی بود دنبال یک مطلب کامل درمورد لنزها می گشتم..با تشکر از سایت بسیار بسیار خوبتون.امکان داره یک مطلب جامع درمورد تکنیک های عکاسی بذاری..؟
۵ اردیبهشت ۱۳۹۳
عالیه دست گلت درد نکنه
۲۵ اسفند ۱۳۹۲
ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون ممنون